Polisiye Romanın Tipolojisi Hakkında 9 Bilgi
İçinde gizem, cinayet, suç, şüphe gibi ögeleri sıkça barındıran polisiye romanlar, adeta okuyucuyu kendilerine hapsederler. Okurların yanı sıra yazar, düşünür ve sanatçılar tarafından da ilgiyle karşılanan polisiye roman türü, 19. yüzyıl ortalarında sanayileşme, kentleşme ve kitle kültürlerinin oluştuğu dönemde ortaya çıkmıştır. Popülerliği giderek artan bu edebi türü, diğer türlerden ayıran pek çok niteliği ve olmazsa olmazı bulunmaktadır. Bu yazımızda polisiye romanın bu ayırt edici özelliklerine yer vereceğiz. İşte polisiyenin tipolojisi hakkında bilmeniz gereken 9 önemli bilgi!
-
Polisiye romanın en önemli niteliği gizemdir
Polisiye türündeki eserlerde mutlaka gizem içeren bir suç konu edilir. Yani polisiye romanın kurgusundaki iki temel öge suç ve gizemdir diyebiliriz. Eğer ortada bir gizem yok ancak suç varsa ne kadar başarılı bir anlatım olursa olsun; bu bir polisiye roman değildir.
-
Polisiye romanda suç ortaya çıkarılır, suçlu tarafından itiraf edilmez
Polisiye romanlarda gizem ya bir dedektif tarafından açığa çıkartılır ya da olayların gelişmesiyle çözülür. Suçlu suçunu kesinlikle itiraf etmez; eğer gizem bu yolla ortaya çıkıyorsa o eser polisiye olarak kabul edilemez.
-
Polisiye romanda her zaman “cinayet” olmak zorunda değildir
Polisiye romanların çoğunluğunda suç, cinayet olsa da bu bir zorunluluk değildir. Suç, göreceli bir kavramdır ve cinayet dışındaki suçları ele alan pek çok polisiye eser bulunmaktadır. Örnek vermek gerekirse en fazla tanınan yerli polisiye figürümüz Cingöz Recai öykülerinin çoğunda ortada bir cinayet yoktur.
-
Polisiye romanda sıra dışı olaylar olabileceği gibi normal kişi ve olaylar da yer alabilir
Polisiye romanda sıra dışı olaylar ve kişiler olması gerekmez. Bu türden eserler içerisinde normal kişilere de yer verilmelidir. Başarılı polisiye romanların karakterleri sadece azılı sapıklar değil; sıra dışılıktan uzak, normal suçlular da olabilir.
-
Polisiye romandaki tek soru, katilin kim olduğu değildir
Polisiye romanlardaki gizem genelde suçla birlikte ortaya çıkar. Katilin kim olduğu sorusu etrafında dönen gizem, katilin bulunması ile sonuca kavuşur. Ancak bu gizemin çözülemediği, sonucun okuyucunun yorumuna bırakıldığı romanlar da vardır. Hatta bazı polisiye romanlarda, gizem suçlunun bulunması üzerine yoğunlaşmaz.
-
Polisiye romanda gelişmeler aktarılırken okuyucu aldatılmamalıdır
Bir polisiye romanda olay çözümlenirken dedektif ile okuyucu, eşit şanslara sahip olmalıdır. Örnek vermek gerekirse eserin sonunda katilin, olaylar sırasında hiç bahsedilmeyen ve şüphelinin birebir benzeri olan kardeşi çıkması, okuyucuyu aldatmak demektir. Çünkü eserin başında böyle bir kardeşten haberdar olmayan okuyucunun bilinmeyeni çözebilmesi imkansızdır.
-
Polisiye romanda suçlu ve kurban rolleri değişebilir
Polisiye romanda daima yer alan suçlu-kurban-dedektif üçlüsü, birbirinden farklı kişilikleri temsil etse de bu her zaman böyle olmak zorunda değildir. Yani başta kurban olan bir kişi daha sonra dedektif veya suçlu olabilir. Tüm bu roller akış içerisinde şekil değiştirebilirler.
-
Polisiye romanda kurgulama sırasında yapılmaması gereken bazı şeyler vardır
Polisiye romanın nitelikleri konusunda kabul görmüş ve en bilinen metnin yazarı S. S. Van Dine, kurgu sırasında yapılmaması gereken en önemli şeyi şu şekilde anlatmaktadır: “Suçlunun, evin köpeğinin bulunduğu bir mahalleye girdiği zaman köpeğin havlamaması onu tanıdığını gösterir” şeklinde bir trüğü kendisine saygısı olan bir yazar kesinlikle kullanmaz.
-
Polisiye romanda her zaman bir dedektif olmak zorunda değildir
Polisiye eserlerde genelde bilinmeyen, bir dedektif tarafından çözülür. Ancak dedektif, polisiye romanın olmazsa olmazı değildir. İçinde dedektif olmayan ve bilinmeyenin olayların gelişimiyle çözüldüğü pek çok başarılı polisiye eser bulunmaktadır.
Bu yazılarımız da ilginizi çekebilir:
Dünyanın En Ünlü 15 Polisiye Yazarı ve Öne Çıkan Eserleri
Dünyaca Ünlü Polisiye Romanlarının Kendileri Kadar Öne Çıkmış Baş Karakterleri
Polisiye Kitaplardan Sinemaya Uyarlanmış En İyi 12 Film
Polisiye Romanın Usta İsmi Ahmet Ümit’in Okumanız Gereken 12 Kitabı
